RESİM VE HEYKEL YASAĞI HAKKINDAKİ HADİSLER

13-09-2017

RESİM VE HEYKEL YASAĞI HAKKINDAKİ HADİSLER

 

Resim ve heykel aleyhinde on beşten fazla hadis-i şerif vardır. Bu hadis-i şerifler, hemen hemen bütün hadis kitaplarında yer almaktadır. Biz, burada daha çok "Sahihayn" de yani Sahîh-i Buhari ile Sahîh-i Müslim’de geçen hadis-i şerifleri, önce metin olarak meâlen kaydedeceğiz, sonra da hadis şârihlerinin (Aynî, Kastalâni ve Nevevî gibi zatların) açıklama ve mütalaalarını zikredecek, daha sonra fıkıh ve diğer kitaplardaki beyan ve izahları anlatacak ve neticeye doğru gideceğiz.

Buhârî’den:

1- Buhari Sahîhin’de Adem’den, o da ibn-i Ebizi’b’den, o da Zührî’den o da Ubeydullâh b. Abdullah b. Utbe’den, o da İbn-i Abbas’tan, o da Ebi Talha’dan rivayet eder Allah hepsinden razı olsun!): Peygamber (S.A.V.) şöyle buyurdu:

"İçinde köpek ve resim bulunan bir eve melekler girmez."

2- Buhârî Sahihinde, Humeydî’den, o da Süfyan’dan, o da A’meş’ten, o da Müslim’den rivayet eder:

Müslim der ki: Mesruk ile birlikte Yesar b. Nümeyr’in evinde bulunuyorduk. Sekisinde suretler gördü de ben Peygamberin şöyle dediğini işittim; dedi:

"Kıyamet gününde Allah yanında insanların azapça en şiddetlisi suret yapanlardır."

3- Buhârî Sahihin’de, İbrahim b. Münzir’den, o da Enes b. İyaz’dan, o da Ubeydullah’tan, o da Nafi’den, o da Abdullah b. Ömer’den rivayet eder; Peygamber şöyle buyurdu:

"Bu suretleri (resim ve heykelleri) yapanlar, şübhesiz ki, Kıyamet gününde azab olunurlar. Onlara; yarattığınız bu şeylere hayat (can) verin! denecek."

4- Buhârî Sahîhin’de Muaz b. Fezâle’den, o da Hişam’dan o da Yahya’dan, o da Ömer b. Hittan’dan, o da Hz. Aişe’den rivayet eder; Hz. Aişe der ki: "Peygamber (S.A.V.), üzerinde haçlar bulunan hiçbir şeyi evde bırakmadı; hepsinde (üzerindeki haçları) bozdu."

5- Buhârî Sahîh'inde, Musa’dan, o da Abdülvahid’den, o da Umare’den, o da Ebu Züra’dan rivayet eder; Ebu Züra der ki: Ebu Hüreyre ile birlikte Medine’de bir eve girdik. Ebu Hüreyre, bir kişinin evin tavanında suret (resim) yapmakta olduğunu görünce, Peygamber’den şu kudsi hadisi işittiğini söyledi:

"Benim yaratmam gibi, yaratmaya yeltenenlerden daha zalim kim vardır?! (Güçleri yetiyorsa bari) bir habbe ve bir zerre yaratsınlar (görelim!)..."

6- Buhârî Sahîhin’de, Ali b. Abdullah’tan, o da Süfyan’dan o da Abdurrahman b. Kasım’dan (Medine’de o gün, bu zattan daha bilgin kimse yoktıu), o da babasından, o da Hz. Âişe’den rivayet eder; Hz. Âişe der ki; Peygamber (s.a.v.) bir seferden geldiler. Bende sofaya, üzerinde suretler bulunan bir perde asmıştım. Peygamber bunu görünce çekti, kopardı ve dedi ki:

"Kıyamet gününde azabça insanların en şiddetlisi o kimselerdir ki, Allah'ın yarattıklarına benzetmek isterler" Sonra Hz. Aişe ilave etti: Bunun üzerine biz o perdeyi bir veya iki yastık yaptık.

7- Buhârî Sahîh'inde, Müsedded’den, o da Abdullah b. Davud’dan, o da Haşim’den, o da babasından, o da Hz. Aişe’den rivayet eder; Hz. Aişe anlatır: Peygamber bir seferden döndü, ben de o sıralarda, üzerinde resimler bulunan bir perde asmıştım. Onu bana sökmemi emretti. Ben de onu söktüm.

8- Buhârî Sahîh'inde, Haccac b. Minhal’dan, o da Cüveyre’den, o da Nafi’den, o da Kasım’dan o da Âişe’den rivayet eder; Hz. Âişe dedi ki: "Ben üzerinde resimler bulunan bir minder satın aldım. Peygamber kapının önünde durdu; içeri girmedi. Ben; işlediğim günahtan Allah’a tevbe ederim, dedim. Peygamber (s.a.v.),

- Bu minder ne? diye sordu. Ben:

- Üzerine oturasın ve yaslanasın, diye satın aldım dedim. Peygamber şöyle buyurdu :

"Bu resimleri yapanlar kıyamet gününde azap olunacaklar. Onlara: Yaptığınız bu şeylere hayat verin! denecek ve, içinde resim bulunan eve melekler girmezler."

9-  Buhârî Sahîhin’de Kutbe’den, o da Leys’ten, o da Bükeyr’den, o da Büsr b. Saidten, o da Zeyb b. Halid’ten, O da Peygamberin sahâbesi Talha’dan rivayet eder;

Peygamber şöyle buyurdu:

"Melekler, içinde resim bulunan eve girmezler!"

Büsr der ki: Zeyd hastalandı, onu ziyarete gittik. Kapısının üstünde, üzerinde resimler bulunan bir perde asılı idi. Peygamber’in Hanımı, Hz. Meymûne’nin oğulluğu Ubeydullah’a: Zeyd, daha önceleri bize, resimlerin (mahzurlu olması) hakkındaki hadisi haber vermedi mi? dedim. Ubeydullah cevaben: "Sen işitmedin mi? Üzerinde nakış bulunan elbiseyi istisna etmişti."

10- Buhâri Sahih'inde, İmran b. Meysere’den, o da Abdülvaris’ten, o da Abdülaziz b. Suheyb’den, o da Enes’ten rivayet eder;

Enes der ki: Hz. Âişe’nin bir perdesi var idi. Onunla evinin bir tarafını örtmüştü. Peygamber ona:

"Onu benden uzaklaştır. Çünkü, onun üzerindeki resimler namazda benim gözümün önüne geliyor" dedi.

11- Buhârî Sahih'inde, Yahya b. Süleyman’dan, o da Vehb’den, o da Ömer’den, o da Salim’den, o da babasından rivayet eder; Salim’in babası der ki: Cebrail Aleyhisselam, birgün Peygamber aleyhisselam’a geleceğini vadetmişti. Gecikti, gelmedi. Peygamber üzüldü ve dışarıya çıktı. Cebrail’e rastlayınca, zamanında gelmediğinin sebebini sordu. Cebrail aleyhisselam :

"Biz, içinde resim ve köpek bulunan eve girmeyiz!" diye cevap verdi.

12- Buhârî Sahîhin’de, Abdullah b. Mesleme’den, o da Malik’ten, o da Nafi’den, o da Kasım b. Muhammed’ten, o da Âişe’den rivayet eder; Hz. Âişe şöyle haber veriyor:

Hz. Âişe, üzerinde reslimler bulunan bir minder satın almış, bunu gören Peygamber (s.a.v.) içeri girmeyip kapının önünde durmuş. Peygamberin yüzünde, canı sıkıldığını görünce; "Ey Allah’ın Resulü! Ben ne günah işledim ise, Allah ve Resulüne tevbe ederim", demesi üzerine Peygamber:

- Bu minder nedir? diye sormuş. Hz. Âişe:

- Senin için satın aldım ki üzerinde oturasın ve yaslanasın, diye cevap verince, Peygamber şöyle buyurmuş:

"Bu suretleri yapanlar, kıyamet gününde azap görecekler; onlara yarattığınız bu şeylere hayat verin," denecek. Peygamber devamla:

"İçinde resimler bulunan eve melekler girmeyecek." dedi,

13- Buhârî Sahîhin’de, Muhammed b. Müsenna’dan, o da Gunder’den, o da Şu’be’den, o da Avn b. Ebi Cuheyfe’den, o da babasından rivayet eder; Babası, kan alıcı bir köle satın almış ve demiş ki:

"Peygamber; kan parasını, köpek parasını, zina parasını almaktan yasaklamış ve, faiz yiyene ve yedirene, derisine dövme yapana ve yaptırana ve resim yapanlara lanet etmiştir."

14- Buhârî Sahîhin’de, Abbas b. Velid’den, o da Abdüla’lâ’dan, o da Said’den rivayet eder;

Said der ki: Nadr b. Enes b. Malik’den işittim. Katade’ye anlatıyordu; diyordu ki: Ben İbn-i Abbas’ın yanında bulunuyordum. O’na soruyorlardı. O da cevaben şöyle diyordu: Peygamber’den işittim diyordu ki:

"Kim dünyada bir suret yaparsa, kıyamet gününde yaptığı surete ruh vermesi kendisine teklif edilecek, fakat o, ruh vermeye kadir olamıyacaktır."

 

Müslim’den:

1- Müslim Sahîhin’de, Süveyd b. Sald’den, o da Abdülaziz b. Ebi Hazim'den, o da babasından, o da Ebi Seleme b. Abdurrahman’dan, o da Hz. Âişe’den rivayet eder; Hz. Aişe şöyle der; "Peygamber (s.a.v.)’e Cebrail aleyhisselam belli bir saatte geleceğini söz vermişti. O saat geldiği halde Cebrail gelmedi. Peygamber elindeki değneyi yere attı ve; "Ne Allah ne de O’nun elçileri verdikleri sözden dönmezler" dedi. Sonra geri dönünce, yataklığın altında bir köpek yavrusu gördü. Ya Âişe! Bu ne zaman buraya girmiş, diye sordu, Hz. Âişe cevaben; vallahi bilmiyorum, dedi. Peygamber, köpek yavrusunun dışarı atılmasını emretti. Hemen Cebrail aleyhisselam geldi. Peygamber (s.a.v.) Efendimiz ona;

— Niçin gelmedin de beni beklettin, diye sordu. Cebrail:

— Gecikmemih sebebi, evinizde bir köpeğin bulunmasıdır, diye cevap verdi. Çünkü biz,

"İçinde köpek ve suret bulunan bir eve girmeyiz" dedi.

2- Müslim Sahîhin’de, Hermele b. Yahyâ’dan, o da İbn-i Vehb’den, o da Yunus’tan, o da İbn-i Şihab’dan, o da İbn-i Sabbak’tan, o da Abdullah b. Abbas’tan, o da Meymûne’den rivayet eder; Meymûne der ki:

"Peygamber (S.A.V) bir gün üzüntülü idi. Kendisine Ey Allah’ın Resulü Sabahtan beri sizi üzgün görüyorum? Peygamber; cevap verdi:

"Cebrail, bu gece bana geleceğini vadettiği halde hâlâ gelmedi. O, vallâhi sözünden dönmezdi." Peygamber, o günü öyle geçirdi. Sonra Fustatın altında bir köpek yavrusunun bulunduğu hatırına geldi. Onun oradan dışarı atılmasını emretti ve su ile bulunduğu yeri yıkadı. Akşam olunca, Cebrail aleyhisselam geldi. Peygamber O’na: "Sabahleyin geleceğini söz vermiştin," deyince, o:

"Evet öyle idi. Fakat biz, içinde köpek ve suret bulunan bir eve girmeyiz..." diye cevap verdi.

3- Müslim Sahîhin’de Yahya b. Yahya’dan, o da Ebu Bekir b. Ebi Şeybe’den, o da Amr-i Nakıd’den, ve İshak b. İbrahim’den rivayet eder; Yahya ile İshak bize haber verdi der; diğer ikiside Süfyan b. Uyeyne Zühri’den, o da Abdullah b. Abbas’tan, o da Ebi Talha’dan, o da Peygamberden bize haber verdi, derler; Peygamber şöyle buyurdu:

"İçinde köpek ve suret bulunan bir eve melekler girmez!"

4 - Müslim Sahîhin’de Ebu Tahir ile Hermele b. Yahya’dan Onlar da İbn-i Vehb’den, o da Yunus’tan, o da İbn-i Şihab’den, o da Ubeydullah b. Abdullah’tan, o da İbn-i Abbas’tan, o da Ebu Talha’dan rivayet eder; Ebu Talha, Peygamber’in şöyle dediğini işittim, der:

"Melekler, içinde köpek ve suret bulunan bir eve girmezler!"

5 - Müslim Sahîhin’de, Kuteybe b. Said’den, o da Leys’den, o da Bükeyr’den, o da Büsr b. Said’den, o da Zeyd b. Halid’den, o da Peygamberin sahabesi Ebu Talha’dan rivayet eder; Ebu Talha der ki: Peygamber (S.A,) şöyle dedi:

"Hiç şüphesiz ki, melekler içinde köpek ve resim bulunan bir eve girmezler."

Büsr diyor ki, Zeyd hastalandı. Onu görmeye gittik, kapısının üstünde, üzerinde resim bulunan bir perde görünce, Peygamber’in hanımı Meymuna’nın Oğulluğu Ubeydullah El-Havlani’ye sordum: Zeyd bize önceleri suretlerin yasağı hakkında haber vermedi mi? Ubeyd cevaben; "ancak elbisedeki nakış müstesna," şeklindeki sözünü işitmedin mi?

6 - Müslim Sahîhin’de, Ebu’t Tahir’den, o da İbn-i Vehb’den, o da Amr b. Haris’ten, o da Bükeyr b. El-Eşbeh’ten, o da Büsr b. Said’den, o da Zeyd b. Halid el-Cüheni’den, o da Ubeydullah Havlani’den, o da Ebu Talha’dan rivayet eder; Peygamber şöyle buyurdu:

"İçinde köpek ve suret bulunan bir eve melekler girmez!"

Büsr der ki; Zeyd b. Hâlid hasta oldu. Biz onu ziyarete gittik. Evinde, üzerinde resimler bulunan bir perde gördük. Ubeydullah Havlaniye; suretler hakkında Zeyd bize hadis rivayet etmedi mi? diye sordum. O, bana şu cevabı verdi: "İlla rakmen fi sevbin = bir elbisedeki nakış müstesna" dediğini duymadın mı? Ben de "Hayır" dedim. O, "Evet" öyle dedi.

7 - Müslim Sahîhin’de, İshak b. İbrahim’den, o da Cerîr’den, o da Süheyl b. Salih’den, o da Said b. Yesar’dan, o da Zeyd b. Halid. El-Cühenî’den, o da Ebu Talha el-Ansarî’den rivayet eder; Ebu Talha, der ki, Peygamberin şöyle dediğini ben işittim:

"İçinde köpek ve timsaller bulunan bir eve melekler girmezler."

Devamla; ben Hz. Âişe’ye gelerek ona dedim ki, bu, bana Hz. Peygamber’in, "İçinde köpek ve suretler (timsaller) bulunan bir eve melekler girmez" dediğini haber verdi. Siz Peygamberden böyle bir şey işittiniz mi dediğimde o, "Hayır. Fakat ben ne yaptığını sana söyliyeyim; O, gazaya çıkmıştı. Ben bir perde satın aldım ve kapının üzerine astım. Peygamber gazadan dönünce, onu gördü. Ben, yüzünde üzüldüğünün izlerini gördüm. O perdeyi çekip kopardı ve dedi ki; Allah bize taşlarla çamurları giydirmeyi (örtmeyi) emretmedi. Sonra biz, onu kestik de içini lif ile doldurup iki yastık yaptık ve artık, Peygamber bizi ayıplamadı."

8 - Müslim Sahîh'inde, Züheyr b. Harb’den, o da İsmail b. İbrahim’den, o da Davud’dan, o da Azre’den, o da Humeyd b. Abdurrahman’dan, o da Sa’d b. Hişam’dan o da Hz. Âişe’den rivayet eder; Hz. Âişe der ki; "Bizim üzerinde kuş resimleri bulunan bir perdemiz vardı. İçeri giren kimse onu karşılardı. Peygamber bana; "onun yerini değiştir. Çünkü, ben içeri girerken, onu gördüğümde dünyayı hatırlıyorum," dedi.

Bir diğer rivayetde de Peygamber (s.a.v.), bize onu kes! diye emretti ilavesi vardır.

9 - Müslim sahîhin’de Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb’den, onlar da Ebu Üsame’den, o da Haşim’den, o da babasından, o da Âişe’den rivayet eder; Hz. Âişe der ki: "Peygamber (s.a.v.) bir seferden döndü. Ben de üzerinde kanatlı at resmi bulunan bir (dürnuki) perdeyi kapının üzerine asmıştım. Bana emretti; ben de onu söktüm."

10 - Müslim Sahîhin’de, Mansûr b. Ebi Müzahim’den, o da İbrahim b. Said’den, o da Zühri’den, o da Kasım b. Muhammed’den o da Âişe’den rivayet eder; Hz. Âişe der ki: "Peygamber eve girdi. Ben de üzerinde resim bulunan (Kiram) ince bir perdeyi örtmüştüm. Peygamberin yüzü kızardı ve ona uzanarak çekti, yırttı." Sonra şöyle dedi:

"İnsanların kıyamet gününde azapça en şiddetli olanları ol kimselerdir ki, (yaptıkları suretleri) Allah’ın yarattığı (şeylere) benzetmek isterler."

11 - Müslim Sahîh'inde, Ebu Bekir b. Ebi Şeybe ve Zübeyr b. Harb’den onlar da İbn-i Uyeyne’den, o da Süfyan b. Uyeyne’den o da Abdurrahman b. Kasım’dan, o da babasından, o da Âişe’den rivayet eder;

Hz. Âişe der ki: "Peygamber (s.a.v.) eve girdi. Ben de "şehve" ismi verilen yeri, üzerinde suretler bulunan bir perde ile örtmüştüm. Peygamber görünce onu çekti, atti. Ve yüzü kızardı ve bana hitaben şöyle dedi:

"Kıyamet gününde Allah indinde insanların azapça en şiddetlisi ol kimselerdir ki, onlar Allah’ın yarattığı şeylere benzetmek isterler." Hz. Âişe ilave ederek: "Onu kesip bir veya iki yastık yaptık" dedi.

12 - Müslim Sahîhin’de, Harun b. Maruf’dan, o da Amr b. Haris’ten o da Bükeyr’den, o da Abdurrahman b. Kasım’dan, o da babasından, o da Hz. Âişe'den rivayet eder; Hz. Âişe, üzerinde suretler bulunan bir perde (nasb) asmıştı. Peygamber içeri girince onu söktü. Hz. Âişe der ki; "Ben onu kesip iki yastık yaptım..." Bir rivayette de Peygamber "onlara yaslanırdı" kaydı vardır.

13 - Müslim Sahîhin’de, Yahya b. Yahya’dan, o da Malik’den o da Nafi’den, o da Kasım b. Muhammed’den, o da Âişe’den rivayet eder;

Hz. Âişe der ki: Ben, üzerinde resimler bulunan bir yastık satın almıştım. Peygamber onu görünce içeri girmedi, kapının önünde kaldı. Ben onun yüzünde hoşnutsuzluklar belirtisini görünce, kendisine hitaben : Ey Allah’ın Resulü! Allah’a ve Resulüne tevbe ederim! Ne günah işledim?" dedi. Peygamber (s.a.v.):

— O yastık ne? diye cevap verdi. Ben:

— Üzerine oturasın ve yastık olarak kullanasın diye satın aldım dedim. Bunun Üzerine Peygamber şu cevabı verdi:

"Şu suretlerin sahipleri kıyamet gününde azap çekeceklerdir ve kendilerine; yarattığınız bu şeylere hayat verin! denecek, içinde suret bulunan bir eve melekler girmez" diye buyurdu.

14 - Müslim Sahîhin’de, Ebu Bekir b. Ebu Şeybe’den, o da Ali b. Müshir’den, o da İbn-i el-Müsenna’dan, o da Yahya’dan, o da (Kattan) cemisi de Ubeydullah’tan, o da İbn-i Nümeyr’den, o da Ubeydullah’tan o da Nafi’den, o da İbn-i Ömer’den rivayet eder; Peygamber şöyle buyurdu:

"Suretleri yapanlar kıyamet gününde azap olunacaklar. Onlara, yarattığınız bu şeyleri diriltin denecek."

15 - Müslim Sahîhin’de, Nasr b. Ali el-Cühdamî’den, o da Abdülaziz b. Abdüssamed’den, o da Mansur’dan, o da Müslim b. Subeyh’den, rivayet eder; Subeyh der ki: "Ben Mesruk ile birlikte Meryem’in resimleri bulunan bir evde idik. Mesruk: "Bunlar Kisra’nın resimleridir" dedi. Ben; "Hayır! Bunlar Meryem’in resimleridir" dedim. Bunun üzerinde Mesruk şöyle dedi: "Ben Abdullah b. Mesud’tan işittim: Peygamber şöyle buyurmuş:

"Kıyamet gününde insanların azapça en şiddetli olanları suret yapanlardır!"

Saîd der ki: "Bir adam İbn-i Abbas’a gelerek ona dedi ki; Ben resim yaparım. Bu hususta bana fetva ver! İbn-i Abbas, ona yaklaş, dedi o da yaklaştı. Sonra tekrar ona yaklaş, dedi o da yaklaştı. Sonra elini başına koyarak, Peygamberden işittiğimi şimdi sana haber vereceğim, dedi. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

"Resim yapan herkes ateştedir. Her yaptığı surete karşılık bir nefis yaratılır da o nefisler ona cehennemde azap ederler" Şayet, illa da yapmak istersen ağaç ve ruhi olmayan şeylerin resimlerini yap!" dedi.

16 - Müslim Sahîh'inde, Ebu Bekr b. Şeybe’den, o da Ali b. Müshir’den, o da Nadr b. Enes b. Malik’ten rivayet eder; Nadr b. Enes der ki: "Ben İbn-i Abbas’ın yanında oturuyordum, fetva vermeye başladı, fakat Peygamber söyledi, demiyordu. Birisi ona şu suali sordu: "Ben suret yapan bir kişiyim. "İbn-i Abbas ona hitaben: Bana yaklaş! dedi, o da yaklaştı. İbn-i Abbas, ben peygamberden işittim, şöyle diyordu:

"Kim dünyada bir suret yaparsa kıyamet gününde o yaptığı surete "ruh üfle" diye teklif edilecek, o da hiç bir zaman ruh üfliyemiyecek."

17 - Müslim Sahîhin’de, Ebu, Bekir b. Ebu Şeybe’den, o da Muhammed b. Abdullah b. Hümeyr ve Ebu Küreyb’den, bunlar da Fuzeyil’den, o da Ammar’dan, o da Ebi Zur’a’dan rivayet eder; Ebu Zur’a der ki:

"Ebu Hüreyre ile birlikte Mervan’ın yurduna girdik. Ebu Hüreyre oradaki resimleri görünce, Hz. Peygamberden şu hadisi işittim, dedi:

"Allah şöyle buyurdu: Benim yaratmam gibi yaratmaya yeltenenlerden daha zalim kim vardır?! (Güçleri yetiyorsa) bari bir zerre yaratsınlar veya bir habbe veyahut bir arpa yaratsınlar, (görelim!)"

18 - Müslim Sahîhin’de, Ebu Bekr b. Ebu Şeybe’den, o da Halid b. Meseleme’dep, o da Süleyman b. Bilal’dan, o da Süheyl’den, o da babasından, o da Ebu Hüreyre’den rivayet eder;

Ebu Hüreyre der ki; Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

"İçinde timsaller ve suretler bulunan bir eve melekler girmez!"

(Bu 18 hadis-i şerif Sahih-i Müslim, C: 6, S: 155-160’de Kitabüllibas ve-zzineh’de)

 

 

İSLAM’IN RESİM VE HEYKEL HAKKINDAKİ HÜKÜMLERİ - CEMALEDDİN BİN REŞİD  رحمة الله علي